14 اسفند 1401
به گزارش روابط عمومی خیر ماندگار، نشست رونمایی از پیمایش ملی گرایش مردم ایران به نیکوکاری، با حضور محسن ولیئی، معاون مشارکت‌های اجتماعی وزارت کشور و به همت مرکز خیر ماندگار در سالن اجتماعات این مرکز برگزار شد.
ولیئی در این نشست اظهار کرد: دامنه کار خیر و احسان در کشور فراتر از آمارهایی است که ثبت می‌شود، به‌ویژه حجم مشارکت خیر مردم در امور مذهبی مثل امور مربوط به ماه محرم و ماه رمضان و یا مشارکت آن‌ها در بحران‌ها بسیار زیاد است؛ اما از آنجایی ثبت فعالیت‌های خیر در کشور ما رایج نیست، آمار دقیقی از حجم مشارکت‌ها در دست نیست.
وی افزود: در حال حاضر در دنیا در زمینه نیکوکاری، حدوداً رتبه سی‌ام را در اختیار داریم که رتبه بدی نیست، اما مطلوب هم نیست، بخش قابل‌توجهی از رتبه فعلی ما به عدم ثبت فعالیت‌های خیر بازمی‌گردد. اقداماتی همچون پیمایش گرایش مردم ایران به نیکوکاری می‌تواند ضرورت داده و ثبت فعالیت‌های خیر را در کشور فرهنگ‌سازی کند.
کار خیر را به معیشت محدود نکنیم
معاون مشارکت‌های اجتماعی وزارت کشور اظهار کرد: بخش قابل‌توجهی از مؤسسات خیریه و سمن‌ها فعالیت خود را به حوزه معیشت یا درمان بیماری‌ها اختصاص داده‌اند که بسیار هم قابل‌تحسین است؛ اما باید توجه کنیم که کار خیر محدود به معیشت نیست. امروز لازم است خیریه‌ها و سمن‌ها بخشی از فعالیت‌های خود را به تحقیق و پژوهش در عرصه خیر اختصاص دهند.
وی خاطرنشان کرد: اخیراً یک مجموعه خیریه و داوطلبانه، کار خود را به محافظت از آثار باستانی اختصاص داده است. مجموعه‌هایی نیز فعال هستند تا با کمک مردم طی چند سال آینده، چند صد میلیون نهال در کشور بکارند. همه این فعالیت‌ها شکل‌های جدید و متنوع کار خیر است که باید به آن توجه شود.
ولیئی در بخش دیگری از سخنان خود اظهار کرد: تعداد بسیار زیادی از مؤسسات خیریه و سمن‌ها در کشور شکل می‌گیرد؛ اما عضو نمی‌گیرند و شبکه‌سازی نمی‌کنند. درحالی‌که شبکه‌سازی، به بسط کار خیر و نیکوکاری در کشور منجر می‌شود. همچنین امکان هم‌افزایی و پرهیز از موازی‌کاری را بین خیریه‌ها و سمن‌ها فراهم می‌آورد.
وی با بیان اینکه شبکه‌سازی خیر می‌تواند به ارتقای امید، نشاط و سرمایه اجتماعی منجر شود، گفت: گرایش جوانان به نیکوکاری یک فرصت برای آینده کشور است و باید از آن استفاده کرد، همچنان که جوانان در گروه‌های جهادی بسیار خوب عمل کردند و درخشیدند.
اهمیت پیمایش در حوزه نیکوکاری
معاون مشارکت‌های اجتماعی وزارت کشور با تمجید از پیمایش ملی گرایش مردم ایران به نیکوکاری بیان کرد: گرچه ممکن است صرفاً یک پیمایش نتواند گرایش واقعی مردم ایران به نیکوکاری را نشان دهد؛ اما قطعاً این پیمایش، مفید و مؤثر است و می‌تواند اطلاعات خوبی را در اختیار سیاست‌گذاران، فعالان و کنشگران عرصه خیر قرار دهد.
همچنین حجت‌الاسلام علی ملانوری، مدیر مرکز خیر ماندگار نیز در این آیین با اشاره به ویژگی‌های منحصربه‌فرد پیمایش ملی گرایش مردم ایران به نیکوکاری بیان کرد: این پیمایش دارای دو ویژگی منحصربه‌فرد است نخست این که تا کنون پژوهشی مستقل در این حوزه انجام نشده است و این پیمایش به نوعی نخستین در نوع خود و یک نوآوری است و دوم این که این کار نه توسط بخش دولتی بلکه توسط یک نهاد بخش سوم و یک خیریه انجام و به نتیجه رسیده است.
پیمایش ملی آغازی است برای حرکت‌های پویا در این حوزه
ملانوری در ادامه افزود: در تاریخچه نیکوکاری و وقف در کشور ایران همواره نهاد وقف و نیکوکاری برای رشد و تعالی علم و دانش در کشور گام برداشته و در خدمت این بخش بوده؛ اما آنچه کمتر موردتوجه قرار بوده این است که خود نهاد وقف و نیکوکاری مورد پژوهش، مطالعه و بررسی قرار گرفته است.
وی تصریح کرد: در کشورهای دیگر به‌وفور کارهای همچون مطالعات حوزه نیکوکاری، ارزیابی مؤسسات نیکوکاری، پیمایش‌های ملی گرایش نیکوکاری، ارائه گزارش‌های سالانه به شکل تجمیعی و موضوعی توسط بخش سوم و نهادهای خیریه انجام می‌شود و در کشور ما نیز حرکت‌های ازاین‌دست آغاز شده است و امیدواریم انجام این پیمایش ملی آغازی باشد برای حرکت‌های پویا در این حوزه.
نظام نیکوکاری کشور باید بازسازی شود
همچنین یونس نوربخش، استاد دانشگاه تهران ضمن تبریک 14 اسفند روز نیکوکاری بیان کرد: مسئله نیکوکاری در دنیا همواره به عنوانی یکی از مسائلی مهم و موردتوجه نهادهای علمی بوده است و این امر متأسفانه در کشور ما کمتر موردتوجه قرار گرفته است.
نوربخش با تأکید بر این که پیمایش‌های ملی نقش مهمی در مسائل پژوهشی دارند به‌ویژه وقتی مستمر باشند و هرچند سال یک‌بار تکرار شوند، افزود: آموزه‌های دینی و مسائل فرهنگی ماهواره‌بر موضوع نیکوکاری تأکید داشته‌اند و اساساً وقتی در جامعه شاخص‌های نیکوکاری بالا باشد نشان از نشاط اجتماعی، توانایی مالی، رشد هم‌بستگی اجتماعی و اعتماد عمومی است.
وی در ادامه تصریح کرد: در کشور ما هزاران مؤسسه نیکوکاری در حال فعالیت هستند، اما روش‌های سازماندهی، جذب و توزیع مالی این مؤسسات چگونه است؟ مسئله نیکوکاری تا کنون کمتر موردتوجه جامعه علمی قرار گرفته است.
استاد دانشگاه تهران با اشاره به سخنرانی خود در حوزه وقف اظهار کرد: این که نظام وقف در کشور با انبوهی از منابع مالی نمی‌تواند نقش جدی در توسعه کشور داشته باشد نشان‌دهنده لزوم بازنگری و بازسازی این حوزه در کشور است و این موضوع در حوزه نیکوکاری و مؤسسات خیریه نیز به همین شکل است چرا که همچنان بسیاری از مؤسسات خیریه در کشور به روش‌های سنتی مشغول فعالیت هستند.
وی افزود: پیمایش حاضر می‌تواند گامی باشد برای کارآمد شدن نظام وقف و نیکوکاری در کشور و توسعه کشور و ارائه برنامه‌ریزی‌های بهتر در این حوزه.
نوربخش در ادامه با برخی از یافته‌های این پیمایش اشاره کرد و بیان کرد: بر اساس یافته‌های این پیمایش سابقه نیکوکاری در کشور پایین است، به تعبیری عضویت افراد در مؤسسات نیکوکاری بسیار پایین است این در حالی است که در کشوری مثل آلمان، هر فرد به‌صورت میانگین عضو سه مؤسسه نیکوکاری و NGO است؛ اما در ایران این موضوع وجود ندارد.
وی تصریح کرد: یکی دیگر از یافته‌های این پیمایش میل و گرایش جوانان به کارهای نیکوکاری است لذا سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان اجتماعی در کشور باید به این موضوع توجه جدی‌تری داشته باشند و زمینه‌ها را برای حضور فعال‌تر و بانشاط‌تر جوانان در حوزه‌های اجتماعی و نیکوکاری تسهیل کنند.
وی تأکید کرد: موضوع نیکوکاری باید از حالت سنتی خارج شده و به‌روز شود تا بر اساس این پیمایش‌ها اعتماد افراد را افزایش داد. هزاران مؤسسه خیریه که در کشور ایران وجود دارد؛ تعدد خوب است، اما وقتی تعدد بیش از حد شد موجب هدر رفت انرژی و سرمایه می‌شود. مؤسسات باید در سه مرحله محلی، ملی و جهانی تمرکز کنند.
نوربخش افزود: در همین اتفاق اخیر زلزله خوی بسیاری از مردم خارج از ایران می‌خواستند که کمک کنند اما نمی‌دانستند که چگونه این کار را انجام دهند و کمک‌های خود را به کدام مؤسسه تحویل دهند و اینکه آیا این کمک‌ها به دست زلزله‌زدگان می‌رسد یا خیر.
دیگر اظهارنظر در حوزه نیکوکاری بر پایه برداشت‌های شخصی مردود است
دکتر محمدرضا اخضریان کاشانی، مدیرکل فرهنگی و اجتماعی دانشگاه تهران و ناظر پیمایش دیگر سخنران این آیین به ویژگی‌های حوزه نیکوکاری در کشور اشاره و بیان کرد: نیکوکاری موضوعی است دارای ویژگی‌های خاص و منحصربه‌فردی همچون دربرگیری تمامی افراد جامعه، گردش مالی چندین هزارمیلیاردی، فرایند جامعه مردم‌سالار را در قالب مشارکت و کارآمدی همزمان نشان می‌دهد و علاوه بر این فرهنگ و ارزش‌های جامعه را تقویت و ارتقا می‌دهد.
اخضریان کاشانی با تأکید بر این که چنین موضوع مهم و با اهمیتی نیازمند فرایندی است که ابتدا تا انتهای آن را رصد و مورد سنجش قرار داد و مدیریت کرد، بیان کرد: ما در سند چشم‌انداز ۲۰ساله کشور سه ویژگی مسئولیت‌پذیر، ایثارگر و دارای روحیه تعاون و سازگاری اجتماعی را در اصل سند می‌بینیم و این سه ویژگی مرتبط با حوزه نیکوکاری است و هرکدام دارای شاخص‌ها و معانی مختلفی است.
وی تصریح کرد: آنچه امروز ما شاهد آن هستیم بیان مسائل و نظرات مختلف در این حوزه بسیار مهم بدون درنظرگرفتن سنجه‌ها و داده‌های علمی است و هر شخصی صرفاً باتکیه‌بر دیدگاه‌های شخصی خود در این حوزه به بیان دیدگاه و نظرات خود می‌پردازد.
اخضریان کاشانی در ادامه با تأکید بر این که ابزار مدیریت در جامعه داده‌های علمی و اطلاعات تحلیل شده است، تصریح کرد: سواد آماری امروز به‌عنوان یکی از ابزارهای مهم مدیریت در دنیا است و پیمایش یکی از راه‌های به‌دست‌آوردن این اطلاعات است.
وی افزود: پیمایش حاضر یکی از مهم‌ترین اتفاقاتی است که می‌تواند فرایند حکمرانی امر اجتماعی در ایران را متحول کند و امروز باید اعلام کنیم تاریخ مطالعات اجتماعی به‌ویژه در حوزه نیکوکاری را می‌توان به دو دوره قبل از این پیمایش و بعدازاین پیمایش تقسیم کرد.
مدیرکل فرهنگی و اجتماعی دانشگاه تهران اظهار کرد: با انتشار این پیمایش دیگر اظهارنظر در حوزه نیکوکاری بر پایه برداشت‌های شخصی مردود است و جامعه علمی اظهارنظرهایی ازاین‌دست را نخواهد پذیرفت.
پیمایش به دنبال ترسیم نیم‌رخی از وضعیت افکار عمومی نسبت به نیکوکاری است
حسن رضایی بحرآباد پژوهشگر جامعه‌شناسی و مدیر اجرایی پیمایش دیگر سخنران این آیین بود که با اشاره به روند برگزاری این پیمایش اظهار کرد: اهتمام و دغدغه مجموعه بنیاد آلاء و مرکز خیر ماندگار به پژوهش در امور خیر و برنامه‌ریزی فعالیت‌های خود بر مبنای داده‌های علمی یک اتفاق مبارک و قابل‌ستایش است و این دغدغه در حالی شکل‌گرفته که بسیاری از بخش‌های دیگری به‌ویژه بخش دولتی دچار خود پسندیدگی و خود دانایی است و می‌پندارد که شناخت کافی را نسبت به جامعه هدف خود دارد.
وی افزود: هدف این پیمایش شناخت یک پرتره یا نیم‌رخی از وضعیت افکار عمومی مردم ایران نسبت به مسئله خیریه، انجام عمل نیکوکارانه و عوامل تأثیرگذار بر روی آن است و از همین منظر انجام این پیمایش برای تیم اجرای آن در دانشگاه فردوسی مشهد بیشتر بر اساس انگیزه‌های نیکوکارانه و با دغدغه‌های بالای علمی دنبال شد.
گفتنی است پیمایش ملی گرایش مردم ایران به نیکوکاری به همت اطلس خیر ایران (وابسته به مرکز خیر ماندگار) و با همکاری دانشگاه فردوسی مشهد در زمستان سال ۱۴۰۱ به انجام رسیده است.
دیدگاه خود را بنویسید